2030

Als de term ‘knelpuntberoep’ valt, volgt hier steevast ’in de zorg’ op.  En inderdaad, momenteel zijn er in de Vlaamse social profit sectoren heel wat openstaande vacatures die niet of zeer moeilijk geraken ingevuld. Uit onze vooruitberekeningen weten we dat de vraag naar medewerkers in de social profit de komende jaren als gevolg van de toenemende vraag naar maatschappelijke diensten, maar ook als gevolg van een grote vervangingsvraag nog verder zal toenemen. Onze arbeidsmarkt met al zijn actoren, maar ook de spelers in zorg en welzijn zullen (nieuwe) antwoorden moeten formuleren om het “werk dat gedaan moet worden, gedaan te krijgen”. Hierbij zullen we misschien gangbare paden moeten verlaten. Voor Verso is het kader waarbinnen deze antwoorden moeten liggen, steeds de kwalitatieve, betaalbare en toegankelijke maatschappelijke dienstverlening.

170.000 medewerkers helpen in 300 Vlaamse gemeenten burgers en bedrijven verder op weg, meer en meer gebeurt dit digitaal. Als lokaal bestuur moet je iedereen meekrijgen op de digitaliseringsgolf. Tegelijkertijd verandert de samenstelling van de bevolking en worden de samenleving én de samenstelling van het personeel van het lokale bestuur diverser. Er zijn vernieuwende humanresourcesprojecten nodig, lokale laboratoria om gemeenten te inspireren en ondersteunen. Mieck Vos, kersvers kabinetschef Samenleven en Binnenlands Bestuur van minister Bart Somers , schetst de uitdagingen voor lokale besturen die uiteen lopen van digitale geletterdheid tot omgaan met veranderingen in de organisatie, van het opleiden van interne taalcoaches tot het aanwerven van mensen met een arbeidsbeperking of kleurloze wervings- en selectieprocedures en motiveert om op zoek te gaan naar creatieve oplossingen.

Welke impact heeft Industrie 4.0 in Vlaanderen: wat weten al en wat moeten we nog te weten komen? Het multidisciplinaire onderzoeksproject Paradigms 4.0 onderzoekt hoe nieuwe technologieën, die de motor zijn van doorgedreven digitalisering van de kennis- en maakindustrie, kunnen bijdragen tot performante bedrijven en de realisatie van maatschappelijke doelstellingen. Paradigms 4.0 onderzoekt de relatie tussen technologie en arbeidsorganisatie, de link met veiligheid en welzijn op het werk, de verschuivende nood aan kennis en vaardigheden, de rol van werknemersparticipatie in innovaties, en de impact van nieuwe technologieën op de arbeidsmarkt.

Geert Van Hootegem, algemeen directeur HIVA en professor arbeidsorganisatie aan de K.U. Leuven, maakt de concepten van de moderne sociotechniek toegankelijk en levert een pak inspiratie voor iedereen die met organisatievernieuwing aan de slag wil.

“De voorbije jaren is er sterk ingezet op het creëren van ‘jobs, jobs, jobs’. Die zijn er intussen. Nu moeten we ervoor zorgen dat er goesting is om die in te vullen, zodat er over vijf jaar meer mensen aan het werk zijn”, vindt Rika Coppens, CEO van het uitzendbedrijf Accent Jobs/House of HR en bestuurslid bij Federgon. Ze ziet drie grote werven voor onze arbeidsmarkt:

- Werf 1: Volk, volk, volk. We moeten de ambitie hebben om iedereen aan de slag te krijgen.

- Werf 2: Flexibel werken. We moeten anders leren omgaan met werk in al zijn vormen.

- Werf 3: Allemaal digitaal. We moeten leren omgaan met digitale tools en nieuwe technologie.

Deze werven zijn de taak van iedereen: overheid, werkgevers en de medewerkers zelf!

De voedingsindustrie is met 92.743 directe en 173.104 indirecte jobs de grootste industriële sector van België. Een toekomstgerichte sector met tal van uitdagingen voor alle profielen. Met dagelijks meer dan 1500 vacatures voor vaak technische functies. Het aandeel van technische knelpuntberoepen groeit voortdurend. Hoe gaat de voedingsindustrie de toekomst tegemoet? Wat leren arbeidsmarktstudies de sector? Welke invloed hebben digitalisering en robotisering op die profielen? Hoe pakt de sector dit aan?

42% van de KMO-werkgevers die in 2019 bijkomend personeel zochten, heeft de vacature moeten stopzetten bij gebrek aan (geschikte) kandidaten. Deze krapte op de arbeidsmarkt zal nog lange tijd aanhouden en waarschijnlijk verder toenemen. De impact op het bedrijf, maar ook op de ondernemer zelf, is groot. KMO-werkgevers kloppen veruit de meeste uren van alle bevolkingsgroepen en lopen het meeste risico op stress en burn-out als gevolg van personeelsproblemen.

Tegelijkertijd tekent zich duidelijk een trend naar flexibilisering af, langs de kant van werknemer én ondernemer. Werknemers willen meer flexibele werkuren en meer ruimte voor hun privé-leven. Tegelijkertijd schiet het aantal freelancers de hoogte in, vanuit een bewuste keuze voor ondernemerschap en flexibel werken, los van de rigide arbeidswetgeving. (Startende) ondernemers kiezen er meer en meer voor om hun bedrijf te doen groeien via samenwerkingsverbanden van zelfstandige ondernemers, eerder dan een klassieke onderneming met vast personeel uit te bouwen.

Caroline Deiteren, coördinator sociale zaken bij UNIZO, gaat dieper in op de risico's en de opportuniteiten van deze trends voor zelfstandige ondernemers.

De logistieke sector verandert snel en ingrijpend. Tijdens deze keynote gaan Jan Van Dycke en Virginie De Nys van DHL Express in vogelvlucht van 2019 naar 2030 en zoomen ze in op een aantal uitdagingen en trends:

- De impact van digitalisering op klanten, medewerkers, werkmiddelen en jobs in de logistieke sector.

- De vaardigheden van de toekomst en hoe we onze medewerkers kunnen voorbereiden op deze nieuwe uitdagingen en kansen.

- De toenemende diversiteit op de werkvloer.

Maatschappelijke, economische, demografische en technologische ontwikkelingen zullen een duidelijke impact hebben op de horecasector, een van de meest arbeidsintensieve sectoren in ons land.

Matthias De Caluwé, CEO van Horeca Vlaanderen, fileert een aantal trends & evoluties in de horecasector, en staat stil bij de uitdagingen op vlak van opleiding en tewerkstelling.

Hoe echt is de droom waarin robots werken en mensen liggen luieren? Sommigen vinden nu al dat wij minder uren kunnen werken zonder onze welvaart in het gedrang te brengen. Maar… technologie blijkt voor alsmaar meer werkgelegenheid te zorgen. Marc Lambotte geeft zijn visie over de toekomst van de wereld waarin hij leeft – en werkt. Hij bespreekt de rol van technologie en het punt waar dromen bedrog worden.

Voor welke uitdagingen staat het hoger onderwijs? Welke kansen liggen klaar? Welke nieuwe verantwoordelijkheden zijn er voor de kennisinstellingen, onder andere op vlak van levenslang leren? Daarbij moeten we ook ingaan op de spanning tussen mondialisering en regionalisering, generalistische vs. meer gespecialiseerde opleidingen en de versterking van de democratisering van het onderwijs.

Werk is en kan een belangrijke vorm van zingeving zijn, nu én in de toekomst. Of we in de toekomst erin slagen om werk van betekenis te creëren voor elkeen is in grote mate afhankelijk van de keuzes die we maken inzake arbeidsdeling - zeg maar inzake arbeidsorganisatie.

Met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid kan men stellen dat de huidige manier van organiseren in 2030 niet langer zal bestaan. Om de eenvoudige reden dat de omgeving veel turbulenter wordt. Ze doet de oude manier van organiseren op haar grondvesten daveren. Welke nieuwe manieren van werken en organiseren duiken de kop op?

We leven in een tijd van grote veranderingen in onze samenleving, onze economie en op onze arbeidsmarkt. Voor de Vlaamse sociale partners biedt de transitie naar een koolstofarme en duurzame samenleving niet alleen bedreigingen maar ook kansen. Disruptie, digitalisering, circulaire economie ...hoe moeten deze begrippen ingevuld worden en inhoud krijgen? Overkomen ze ons, of kunnen we ze sturen? Hoe zullen ze onze manier van leven en werken veranderen? Hoe zorgen we dat iedereen mee is en onze samenleving erdoor niet ongelijker wordt? En wat is de rol hierbinnen van het levenslang en levensbreed leren?

‘Werken’ is sociaal gezien één van de hoekstenen van onze maatschappij, wat niet voor iedereen aan de orde is.  Wanneer we de traditionele kijk op jobs en mensen aanvullen met de principes van inclusie en maatwerk, openen er zich bijzondere opportuniteiten en bijkomende mogelijkheden om meer business te realiseren met meer mensen aan het werk, óók de moeilijker inzetbare. Marleen Logghe, procesbegeleider bij Twinsight, schetst in haar keynote de voorwaarden tot en voordelen van een inclusieve arbeidsmarkt.

Vandaag lijkt het zowat de enige zekerheid die we nog hebben: alles verandert. De snelheid waarmee dit gebeurt opent nieuwe perspectieven voor wie er mee om kan gaan, maar is een grote bedreiging voor wie er niet op reageert. Waar de kantooromgeving vroeger een bijna pure kost was, een commodity, is ze vandaag pijlsnel een strategische factor aan het worden binnen onze bedrijven. Maar als we vandaag investeren in die strategische tool, hoe kunnen we dan zeker zijn dat onze investering niet binnen de kortste keren hopeloos veroudert en een risico voor onze onderneming wordt? Kortom waar moeten we vandaag mee rekening houden om ook binnen vijf of acht jaar een attractieve en efficiënte werkomgeving aan te bieden?

Woon-werkverplaatsingen maken gemiddeld 30% uit van ons verplaatsingsgedrag. Een vlotte bereikbaarheid van de werkplek wordt steeds belangrijker, zowel voor werkgever als werknemer. In de eerste plaats omdat we steeds meer tijd in de file doorbrengen, met belangrijke gevolgen voor de economie, het leefmilieu en ons welzijn. Een beperkte (multimodale) bereikbaarheid van werkplekken in combinatie met een beperkte (auto)mobiliteit van werkzoekenden bemoeilijkt ook het invullen van een aantal vacatures.
Evelien Bossuyt en Els Vandenbroeck van Mobiel 21 lichten graag trends en uitdagingen toe om in de toekomst mobiliteit als drempel richting werk aan te pakken.

Allerlei mega-trends zoals globalisering, digitalisering, enz. hebben een diepgaande impact op werk en samenleving. Ze wijzigen de skills demand en de verwachtingen die aan jonge mensen gesteld worden. Voor onderwijs wordt het een erg moeilijke opdracht om op de sociaal-economische en maatschappelijke realiteit binnen twintig, dertig jaar te anticiperen. Maar in tegenstelling tot wat het modieuze acroniem VUCA suggereert, is de toekomst wel degelijk kenbaar. Het is heel duidelijk dat foundation skills, zoals voldoende hoog ontwikkelde geletterdheid en gecijferdheid, nog belangrijker worden dan ze vandaag al zijn. Sociale en emotionele vaardigheden, problem-solving skills, communicatieve vaardigheden, enz. zullen eveneens belangrijk blijven. In die zin zou het verkeerd te zijn te spreken over 21-ste eeuwse vaardigheden. Ook een voldoende grote kennisbasis is belangrijk; zonder kennis kunnen de andere vaardigheden zich niet ontwikkelen. Op deze basis zullen mensen hun specifieke vaardigheden doorheen de levensloop opbouwen. Onderwijs kan inderdaad voorbereiden op de toekomst, en kan dit beter doen door zich te concentreren op de kerntaken.